ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ, ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΟ ΕΘΙΜΟ, ΤΟ ΨΕΜΑ...

Ιστορία - προέλευση

Το πρωταπριλιάτικο ψέμα ξεκίνησε από πολύ παλιά, επικράτησε μέχρι τις μέρες μας και έχει γίνει πλέον έθιμο. Οι ρίζες του λοιπόν, βρίσκονται στη Γαλλία του 15ου αιώνα, στην οποία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα η πρώτη του Απρίλη είχε καθιερωθεί ως πρωτοχρονιά. Έτσι, ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη γιόρταζε την πρωτοχρονιά την 1 Ιανουαρίου, οι Γάλλοι ήταν οι μοναδικοί που ξεχώριζαν και τη γιόρταζαν την 1 Απρίλη. Όταν το 1564 ο βασιλιάς Κάρολος θ' αποφάσιζε να το αλλάξει, καθιερώνοντας ως πρώτη του έτους την 1 Ιανουαρίου, συνάντησε έντονες αντιδράσεις από ορισμένους ένθερμους οπαδούς του εθίμου, οι οποίοι επέμεναν σε πείσμα όλων των άλλων να γιορτάζουν σαν πρωτοχρονιά την Πρωταπριλιά. Όσοι δέχτηκαν την αλλαγή πείραζαν τους «παραδοσιακούς» με κάλπικα πρωτοχρονιάτικα δώρα και πιπεράτα ψέματα.
Αλλη εκδοχή είναι η εξής: Οι Γάλλοι πάλι ονόμαζαν το πρωταπριλιάτικο ψέμα «ψάρι του Απρίλη» και η εξήγηση είναι, ότι οι Κέλτες λόγω του καλού καιρού άρχιζαν το ψάρεμα την πρώτη Απριλίου. Όμως συχνά η φτωχή ψαριά διέψευδε τις ικανότητές τους, και οι ψαράδες γύριζαν στα σπίτια τους μ' άδεια τα χέρια, αλλά με τη φαντασία να οργιάζει και να διηγούνται πολλά ψεύτικα συμβάντα κατά τις ημέρες που ψάρευαν.
Για κάποιους πάλι, οι πρωταπριλιάτικες φάρσες οφείλουν την ύπαρξή τους στη γιορτή της «Kοροϊδίας και του Ξεγελάσματος» της ρωμαϊκής Θεάς «Bένους Aπρίλις», δηλαδή της Aπριλίου Aφροδίτης, που έδινε το έναυσμα για απελευθέρωση του πνεύματος ταυτόχρονα με την οργιώδη απελευθέρωση της φύσης...

Το ψέμα (της πρωταπριλιάς) στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα διαφοροποιήθηκε το έθιμο και πήρε τη γνωστή ελληνική χροιά . Η βασική ιδέα βέβαια, παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειές του.Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χήρεψει γρήγορα. Στη Θράκη το βρόχινο νερό της Πρωταπριλιάς θεωρείται θεραπευτικό και γι’ αυτό το μαζεύουν σε μπουκάλι και πίνει απ’ αυτό ο άρρωστος.
Στην Κομοτηνή, την παλιά Γκιουμουλτζίνα, λέγανε πως την πρωταπριλιά το είχαν σε καλό να γελούν, «για να γίνουν τα κουκούλια τους», όταν, βέβαια, είχαν σηροτροφία (εκτροφή μεταξοσκωλήκων). Στην Τζαντώ της Ανατολικής Θράκης, πίστευαν πως πρέπει να γελάσουν τον άλλον, για να κάνουν τα δέντρα καρπό. Αντίθετα, ο εξαπατηθείς πίστευαν πως όλο το χρόνο θα ήτανε γελασμένος, κι αν ήταν παντρεμένος, θα χήρευε. Τέλος, στην Άνδρο, πάλι, συνήθιζαν να λένε ψέματα την 1η του Μάρτη κι όχι την Πρωταπριλιά. Όποια κι αν είναι η καταγωγή σας πάντως, πείτε το ψεματάκι σας, κάνετε φάρσες και... αν σας ξεγελάσουν και εσάς, δεν πειράζει! Χαμογελάστε και πείτε "Καλό μήνα!Και του χρόνου!!"

Φερενίκη